||Ορατότητα - Ομίχλη
Η μετεωρολογική ορατότητα (visibility) είναι η μέγιστη απόσταση στην οποία ένα αντικείμενο είναι ορατό με γυμνό μάτι στον ορίζοντα κατά τη διάρκεια της μέρας, και κατά τη νύχτα η μέγιστη απόσταση που είναι ορατό ένα φως (αν ο φωτισμός του περιβάλλοντος είναι στα επίπεδα του φωτός της ημέρας. (Πηγή: Met Office Observers’ Course book).
Η μείωση της ορατότητας (obscuration) σε μια περιοχή δημιουργείται κυρίως από:
- Την ομίχλη (fog- FG)
- Την υγρή αχλύς (mist- BR)
- Τη ξηρά αχλύς (haze- HZ)
- Τον καπνός (smoke- FU)
- Την παρασυρόμενη σκόνη (Widespread dust- DU) [πολλές φορές από την Αφρική]
- Την παρασυρόμενη άμμο (sand-SA) [πολλές φορές από την Αφρική] - Την ηφαιστειακή στάχτη (Volcanic ash).
Ομίχλη
Ουσιαστικά η ομίχλη είναι ένα σύννεφο (στρωματοφόρο) που αποτελείται από μικροσκοπικά σταγονίδια και εκτείνεται πολύ χαμηλά στο έδαφος.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Μετεωρολογίας (WMO) ένα νέφος χαρακτηρίζεται ως:
- Ομίχλη, όταν η ορατότητα είναι χαμηλότερη από τα 1000m, με σχετική υγρασία 95% ή και περισσότερο. Το όριο αυτό χρησιμοποιείται σαν προϋπόθεση για την πρόγνωση της ομίχλης (ειδικά για τους αεροπόρους). Εμείς όμως αντιλαμβανόμαστε την ομίχλη αν η ορατότητα δεν ξεπερνά τα 200 m. Στην περίπτωση που η ορατότητα πέσει κάτω από τα 50m, οι συνθήκες στις συγκοινωνίες και στην ακτοπλοΐα γίνονται επικίνδυνες
- Υγρή αχλύς (mist), όταν η ορατότητα είναι μεγαλύτερη από τα 1000m αλλά μικρότερη από τα 5000m, με σχετική υγρασία 95% ή περισσότερο
-Ξηρά αχλύς (haze), όταν η ορατότητα είναι μεγαλύτερη από τα 1000m αλλά μικρότερη από τα 5000m, αλλά με σχετική υγρασία 94% ή λιγότερο
Η ξηρά αχλύς οφείλεται στα αιωρούμενα αερολύματα (aerosols) ή αλλιώς πυρήνες συμπύκνωσης σε συνδυασμό με την υγρασία της ατμόσφαιρας. Τα σωματίδια αυτά μπορεί να προέρχονται είτε από την αστική και βιομηχανική ρύπανση, είτε από τη σκόνη και την άμμο που μεταφέρεται από τον άνεμο (π.χ στον ελλαδικό χώρο από την έρημο Σαχάρα, όταν πνέουν ισχυροί νότιοι άνεμοι), είτε ακόμα από τους κόκκους άλατος από τη θάλασσα που μεταφέρονται προς την ξηρά με ισχυρούς ανέμους.
Είδη ομίχλης
1. Ομίχλη ακτινοβολίας (Radiation fog).
Δημιουργείται κυρίως τους πρώτους χειμερινούς μήνες, όταν έχουμε ανέφελο ουρανό και επικρατούν πολύ ασθενείς άνεμοι.
Πηγή: charliesweatherforecasts.blogspot.com
Τη νύχτα όταν ο ουρανός είναι ανέφελος η γη ακτινοβολεί εντονότερα τη θερμότητα που έχει πάρει κατά τη διάρκεια της μέρας και ψύχεται. Η ψύξη δημιουργεί την συμπύκνωση των υδρατμών κοντά στο έδαφος και το σχηματισμό της ομίχλης. Όσο η ψύξη συνεχίζεται και με το δεδομένο ότι υπάρχει μόνο πολύ ελαφρύς άνεμος, η ομίχλη γίνεται πιο πυκνή.
2. Ομίχλη οριζόντιας μεταφοράς (advection fog)
Σχηματίζεται όταν μια θερμή και υγρή αέρια μάζα μεταφερθεί πάνω από μια ψυχρότερη επιφάνεια, οπότε η θερμοκρασία της πέφτει. Για παράδειγμα όταν ένα θερμό μέτωπο περάσει πάνω από μια περιοχή καλυμμένη από χιόνι. Καθώς ψύχεται η αέρια μάζα, οι υδρατμοί της συμπυκνώνονται και έτσι δημιουργείται ομίχλη.
Για τη δημιουργία αυτού του είδους ομίχλης απαιτείται και πάλι η ύπαρξη ελαφρού ανέμου που θα μεταφέρει την υγρή και θερμή αέρια μάζα.
Η ομίχλη μεταφοράς διαφέρει από την ομίχλη ακτινοβολίας καθώς κινείται οριζόντια κατά μήκος του εδάφους.
3. Ομίχλη θάλασσας (sea fog)
Είναι τυπικό παράδειγμα της ομίχλης μεταφοράς όταν σχετικά θερμός και υγρός αέρας από την ξηρά μεταφέρεται πάνω από την πιο ψυχρή θάλασσα. Το φαινόμενο συμβαίνει κυρίως την άνοιξη ή το καλοκαίρι όπου η ξηρά θερμαίνεται ταχύτερα από τη θάλασσα.
4. Ομίχλη ανολίσθοσης (upslope fog)
Σχηματίζεται όταν ο αέρας μεταφέρει μια υγρή αέρια μάζα σε μια πλαγιά.
Κατά τη διάρκεια των ανοδικών κινήσεων η αέρια μάζα ψύχεται και οι υδρατμοί της συμπυκνώνονται σχηματίζοντας ομίχλη στην πλαγιά.
5. Μετωπική ομίχλη ή ομίχλη βροχής (frontal or precipitation fog)
Σχηματίζεται όταν βροχή ή ψεκάδες πέσουν στη θερμή αέρια μάζα ενός μετώπου και εξατμισθούν μερικώς.
Κατά την εξάτμιση προκύπτουν υδροσταγονίδια πολύ κοντά στο έδαφος που αιωρούνται και σχηματίζουν την ομίχλη.
6. Ομίχλη εξάτμισης ή ομίχλη ατμού (evaporation fog- steam fog)
Σχηματίζεται όταν ψυχρός αέρας περνάει πάνω από θερμές υδάτινες επιφάνειες ή υγρό έδαφος. Καθώς το θερμό νερό εξατμίζεται αναμειγνύεται με τον ψυχρό αέρα και τον εμπλουτίζει σε υδρατμούς. Τελικά ο αέρας φτάνει στον κορεσμό, οι υδρατμοί συμπυκνώνονται, σχηματίζοντας ομίχλη. Συνήθως συμβαίνει όταν ένα ψυχρό μέτωπο ή μια ψυχρή αέρια μάζα κινείται πάνω από θερμές θάλασσες. Είναι πιο συχνό το φθινόπωρο όπου η θερμοκρασία της θάλασσας είναι ακόμη αρκετά υψηλή σε σχέση με αυτή της στεριάς, που έχει ήδη αρχίσει να ψύχεται. Παρατηρείται κυρίως πάνω από ζεστά νερά θαλασσών, πάνω από λίμνες, πισίνες ή από θερμές πηγές.
7. Παγωμένη ομίχλη (Freezing fog- FZFG)
Η παγωμένη ομίχλη σχηματίζεται κατά τη διάρκεια του χειμώνα και μόνο εάν η θερμοκρασία είναι κάτω από 0° C.
Τότε τα υδροσταγονίδια που αποτελούν την ομίχλη βρίσκονται σε υπέρτηξη. Ωστόσο παραμένουν σε υγρή μορφή γιατί χρειάζονται μια στερεή επιφάνεια για να παγοποιηθούν. Όταν όμως έρθουν σε επαφή με διάφορες επιφάνειες δημιουργούν ίνες πάγου πάνω σε αυτές που ονομάζεται rime.
Το φαινόμενο το συναντάμε και στην Ελλάδα, κυρίως στην περιοχή της Φλώρινας αλλά και της Ηπείρου. Είναι δε αρκετά συχνό πάνω στα βουνά.
rime