Έληξε στις 27 Νοέμβρη 2016 η προθεσμία υποβολής των μέτρων για τη χρήση της πλαστικής σακούλας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όλων των Κρατών Μελών της ΕΕ.
Η Ελλάδα, όπως και οι υπόλοιπες κυβερνήσεις της ΕΕ, πρέπει να συμμορφωθεί με την ευρωπαϊκή οδηγία 2015/720/ΕΕ της 29ης Απριλίου 2015 και να περιορίσει δραστικά την κατανάλωση της πλαστικής σακούλας. Σύμφωνα με τη σχετική οδηγία, οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν δύο επιλογές:
- Είτε θα λάβουν μέτρα, ώστε η μέση ετήσια κατανάλωση να μην υπερβαίνει τις 90 ελαφριές σακούλες ανά πολίτη έως το 2019 και τις 40 έως το 2025
- Είτε θα επιβάλουν χρέωση στις πλαστικές σακούλες, από τα τέλη του 2018.
Το 2010 σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου:
Κάθε πολίτης της ΕΕ χρησιμοποίησε κατά μέσο όρο 198 πλαστικές σακούλες
8 δισ. σακούλες στην ΕΕ μετατράπηκαν σε σκουπίδια, έπειτα από μία μόνο χρήση
Η Ελλάδα βρίσκεται στην τέταρτη θέση του πίνακα με 242 πλαστικές σακούλες κατά κεφαλήν ετησίως
Η χαμηλότερη κατανάλωση παρατηρείται στην Ιρλανδία (18), το Λουξεμβούργο (18) και στην Αυστρία (45).
Ωστόσο σύμφωνα με τη πιο πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), το 2015, στην Ελλάδα αντιστοιχούν 363 σακούλες ανά κάτοικο ανά έτος. Η μέτρηση αυτή είναι κατά 50% μεγαλύτερη από την δημοσιευμένη εκτίμηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του 2010 (σχήμα 1), στις 242 σακούλες ανά κάτοικο και φέρνει την Ελλάδα στην 1η θέση σε κατανάλωση.
Σήμερα στην Ελλάδα χρησιμοποιούνται συνολικά 4,3 δισεκατομμύρια σακούλες με σημαντική επιβάρυνση του περιβάλλοντος, περίπου δηλαδή 33.000 τόνοι πλαστικές σακούλες με πολύ σημαντικό κόστος.
Οι επιπτώσεις της πλαστικής σακούλας στο περιβάλλον είναι τεράστιες, καθώς βλάπτουν ανεπανόρθωτα τα θαλάσσια οικοσυστήματα και τα πουλιά, ενώ απαιτούνται αιώνες ώστε να βιοδιασπαστούν πλήρως.
Η έρευνα του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος την περίοδο 2009-2014, δείχνει την ευρεία διασπορά των μικροσκοπικών ινών πλαστικού στο θαλάσσιο περιβάλλον. Μάλιστα, 100% των ψαριών και θαλάσσιων ασπόνδυλων οργανισμών που εξετάστηκαν βρέθηκαν να περιέχουν μικροπλαστικές ίνες στο στομάχι τους, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι τα μικροπλαστικά σωματίδια εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα.
Στον αντίποδα, βρίσκονται τα 4 νησιά μας που αντιστέκονται στην ανεξέλεγκτη χρήση της πλαστικής σακούλας και γίνονται παράδειγμα προς μίμηση. Πρώτη η Αλόννησος, που φιλοξενεί τον πιο σημαντικό εναπομείναντα πληθυσμό της μεσογειακής φώκιας, Monachus monachus, στη Μεσόγειο, μέσα από το πρόγραμμα «Αλόννησος χωρίς πλαστικές σακούλες», καταργεί τη χρήση της πλαστικής σακούλας, την 1η Δεκεμβρίου 2015. Ακολουθεί η Σίφνος και αργότερα η Σαντορίνη και η Τήνος εντάσσονται στο πιλοτικό πρόγραμμα περιορισμού χρήσης της πλαστικής σακούλας, που γίνεται σε συνεργασία με τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ).
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας με την επιβολή τέλους για τη χρήση της πλαστικής σακούλας στοχεύει στη συμμόρφωση της χώρας με τη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία. Η επιβάρυνση του καταναλωτή θα είναι γύρω στα 10 λεπτά για κάθε πλαστική σακούλα. Η επιβολή του τέλους αναμένεται να ξεκινήσει το δεύτερο εξάμηνο του 2017.