Σχεδόν το 1/3 της έκτασης της Ελλάδας είναι περιοχές ενταγμένες στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000. Στην πλειοψηφία τους, όμως, παραμένουν παραμελημένες και ανεκμετάλλευτες.
Η έρευνα της διαΝΕΟσις αποδεικνύει ότι αυτές οι περιοχές θα μπορούσαν και να προστατεύονται πιο αποτελεσματικά, αλλά και να συνεισφέρουν σχεδόν 1% του ΑΕΠ ετησίως στην ελληνική οικονομία.
Το 27,3% της χερσαίας και το 6% της θαλάσσιας έκτασης της χώρας μας είναι χαρακτηρισμένες ως προστατευόμενες περιοχές, ενταγμένες στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Περιοχών Natura 2000. Το δίκτυο αυτό καλύπτει 26.000 περιοχές και συνολικά το 18% της επιφάνειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η προστασία αυτών των περιοχών έχει βοηθήσει στην επιβίωση μερικών από τα πιο εκπληκτικά οικοσυστήματα του κόσμου, ενώ έχει αποδεδειγμένα σημαντικές θετικές συνέπειες για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, τόσο για τη δημόσια υγεία και την κοινωνική συνοχή, αλλά ακόμα και για τον τομέα της οικονομίας. Οι περιοχές Natura, που κατά κανόνα είναι τα ομορφότερα φυσικά τοπία της Ευρώπης, φυσιολογικά και αναμενόμενα προσελκύουν πολίτες που θέλουν να έρθουν σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον.
Οι ήπιες μορφές αξιοποίησης που έχουν προκύψει από αυτή την ανάγκη υπολογίζεται ότι συνεισφέρουν έως και 300 δισ. ευρώ το χρόνο (μέχρι 3% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ) στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Στην Ελλάδα αυτές τις περιοχές τις διαχειρίζονται οι επονομαζόμενοι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦοΔΠΠ), που ιδρύθηκαν πριν από 18 χρόνια γι’ αυτόν τον σκοπό. Δυστυχώς, η λειτουργία τους αποδείχτηκε προβληματική.
Μέχρι και σήμερα τέτοιοι φορείς διαχειρίζονται περίπου το 30% των προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα. Οι υπόλοιπες δεν έχουν κανέναν επίσημο φορέα αρμόδιο για την προστασία και την αξιοποίησή τους. Κι αυτοί που υπάρχουν, δε, έχουν πρόβλημα χρηματοδότησης. Κάθε χρόνο ανανεώνεται η έκτακτη χρηματοδότησή τους από ευρωπαϊκούς πόρους (κάτι που κινείται στα όρια της νομιμότητας) για να μπορέσουν να εξακολουθούν να λειτουργούν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι υπάρχοντες φορείς να αδυνατούν να προστατεύσουν και να αξιοποιήσουν τις περιοχές που βρίσκονται στην αρμοδιότητά τους, και βέβαια η πλειοψηφία των προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα να μένουν στην πράξη εντελώς απροστάτευτες.
Η διαΝΕΟσις συγκέντρωσε μια ομάδα μελετητών που αποτύπωσε το πρόβλημα, μελέτησε τον τρόπο με τον οποίο άλλες ευρωπαϊκές χώρες διαχειρίζονται τις προστατευόμενες περιοχές τους, και καταλήγει σε μια νέα πρόταση για τη διαχείριση, την προστασία και την αξιοποίησή τους στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο της διαβούλευσης του νέου νόμου που θα ορίζει τη λειτουργία αυτών των διαχειριστικών αρχών, έχουμε ήδη καταθέσει αυτές τις προτάσεις στους αρμόδιους φορείς της πολιτείας.
«Κυρίως, όμως, η έρευνά μας καταγράφει για πρώτη φορά τα δυνητικά οφέλη από την εφαρμογή αυτών των προτάσεων. Θα ήταν θεαματικά», επισημαίνεται και προστίθεται:
Αν ένα 40% των περιοχών Natura 2000 της χώρας, αναδεικνύονταν και αξιοποιούνταν, όπως συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η ελληνική οικονομία θα μπορούσε να εξασφαλίζει:
• €2 δισ. επιπλέον έσοδα τον χρόνο και
•15.000 θέσεις εργασίας
Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την έρευνα της διαΝΕΟσις εδώ.